ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΖΩΣΙΜΑ

Στο όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και αδιαιρέτου Τριάδος
Του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος, Αμήν.

Κατά το σωτήριο έτος 1841, στις 18 Μαρτίου, εγώ ο Νικόλαος Παύλου Ζωσιμάς, ευγενής Γραικός, και Ιππότης του δευτέρου Τάγματος των Ταξιαρχών του Σωτήρος της Ελλάδος, από την πόλη των Ιωαννίνων, την πρωτεύουσα της Ηπείρου, βρισκόμενος στη Νίζνα, πόλη της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, έχοντας με θεϊκή ευσπλαχνία, σώο το νου και υγιή τη σκέψη μου, όλες τις αισθήσεις μου, επειδή φοβάμαι το άδηλο και απρόοπτο του θανάτου, αποφάσισα, με δική μου θέληση και ελεύθερη γνώμη,

με την παρούσα διαθήκη μου, να τακτοποιήσω όλη την κοινή, με τους μακαρίτες αδελφούς μου, και αμέριστη περιουσία, που μας χάρισε σε τούτο το μάταιο βίο, η άπειρη ευσπλαχνία του Παναγάθου Θεού, με τους προσωπικούς μας μόχθους και ιδρώτα. Αυτής της περιουσίας έμεινα εγώ μόνος, νόμιμος και τέλειος κληρονόμος επιθυμώ δε απλά να την ονομάζω δική μας.
Παρακαλώ, λοιπόν την θεία Αυτού Αγαθότητα να με καθοδηγήσει να τακτοποιήσω αυτή την περιουσία ικανοποιώντας το Πανάγαθο Αυτού θέλημα, προς ανάπαυση της ψυχής των αξιομνημόνευτων Γονέων μου, των Αδελφών μου και της δικής μου.
Κατά πρώτο λοιπόν, παραδίνω την ταπεινή ψυχή μου στην ευσπλαχνία του Θεού, με τις πρεσβείες της Υπεραγίας Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας, του φύλακα Αγγέλου μου και πάντων των Αγίων της Ουρανίου Βασιλείας, έπειτα δίνω την οφειλόμενη συγχώρεση προς όλους μαζί τους αδελφούς μου χριστιανούς και προς εκείνους οι οποίοι με λόγια ή με έργα με αδίκησαν, ή με πίκραναν, παρακαλώντας αυτούς με όλη μου την ψυχή και την καρδιά, να συγχωρήσουν και εμένα τον αμαρτωλό, γιατί ως άνθρωπος, είτε με έργα είτε με λόγια αμάρτησα ως προς αυτούς.
Επομένως με βάση το δικαίωμα του τέλειου, νομίμου και μοναδικού κληρονόμου όλης της κοινής και αμέριστης περιουσίας μας που απόκτησα μαζί με τους μακαρίτες Αδελφούς μου:

Άρθρο Α΄
Αποκαθιστώ Γενικούς Επιτρόπους μου, πληρεξουσίους διοικητές της παρούσας διαθήκης μου, και μόνους εκπληρωτές αυτής, τους προσφιλέστατους φίλους μου που είναι εγκατεστημένοι και εργάζονται στη Μόσχα, τον Πανευγενέστατο Μαγιόρο κύριον Κωνσταντίνο Δημητρίου Πασχάλη, τον Ευγενέστατο κύριο Νικόλαο Μιχαήλ Πατσιμάδη, διορισμένο πρόξενο στη Μόσχα απο το βασιλιά της Ελλάδος και .................

Τα παραπάνω αποτελούν μνημείο φιλανθρωπίας, φιλοπατρίας και αγάπης προς τον συνάνθρωπο και την κοινότητα εν γένει . Στα παραλειπόμενα της διαθήκης του κατ αρχήν χτίζει και εξοπλίζει σχολή για την μόρφωση των ελληνοπαίδων στα υπό Οθωμανική κατοχή Ιωάννινα, στη συνέχεια δίδει χρηματικά ποσά για να προικίσει σε ορφανά και πτωχά κορίτσια, για εξαγορά χρεών φυλακισμένων, στο Νοσοκομείο και το πτωχοκομείο Ιωαννίνων, για επισκευή και λειτουργία ιερών ναών και μονών της πόλης των Ιωαννίνων και της Ρωσικής πόλεως Νίζνα, όπου έζησε και εργάσθηκε και τέλος ρυθμίζει τα της κηδείας του και της κινητής περιουσίας του.

Εντύπωση προκαλεί κατά την ανάγνωση της διαθήκης η καθαρότητα και η ταπεινοφροσύνη του πνεύματος του και η ομολογία του απλού βίου που διήγε αυτός και τα αδέλφια του, χωρίς πολυτελή σπίτια και υπηρέτες, με σκοπό την επιστροφή όλου αυτού του με μόχθο αποκτηθέντα πλούτου στην ιδιαίτερη πατρίδα τους τα Ιωάννινα.
Πραγματικοί αριστοκράτες θεοσεβούμενοι ευπατρίδες οι Ζωσιμάδες, διδάσκουν εμάς τους νεωτέρους σημαντικές αξίες και κυρίως το υψηλό νόημα της αγάπης προς τον συνάνθρωπο.