Τριά­δα του Clausewitz

Α­πό­δο­ση στην ελ­λη­νι­κή α­πο­σπά­σμα­τος από το βιβλίο «On War»

«Ο πό­λε­μος εί­ναι κά­τι πε­ρισ­σό­τερο α­πό έ­ναν πραγ­μα­τι­κό χα­μαι­λέ­ο­ντα, ο ο­ποί­ος προ­σαρ­μό­ζει ε­λα­φρώς τα χα­ρακτη­ρι­στι­κά του στη συ­γκε­κρι­μέ­νη πε­ρί­πτω­ση. Ως ένα ο­λο­κλη­ρω­τι­κό φαι­νό­μενο, οι κυ­ρί­αρ­χες τά­σεις του τον κα­θι­στούν πά­ντο­τε μια πα­ρά­δο­ξη τριά­δα – απο­τε­λού­με­νη α­πό πρω­το­γε­νή βιαιό­τη­τα, μί­σος και ε­χθρό­τη­τα, τα ο­ποί­α πρέ­πει να θε­ω­ρη­θούν ως μια τυ­φλή φυ­σι­κή δύ­να­μη. Α­πό το παι­χνί­δι της ευ­και­ρί­ας και της πι­θα­νό­τη­τας στο πλαί­σιο του ο­ποί­ου το δη­μιουρ­γι­κό πνεύ­μα είναι ελεύ­θε­ρο να πε­ρι­πλα­νά­ται. Και α­πό τα στοι­χεί­α της υ­παγω­γής, ως όρ­γα­νο της πο­λι­τι­κής, το ο­ποί­ο τον κα­θι­στά υ­πο­κεί­με­νο στη λο­γι­κή.

Η πρώ­τη α­πό αυ­τές τις τρεις πλευ­ρές α­φο­ρά ΚΥ­ΡΙΩΣ στο λα­ό, η δεύτε­ρη στο διοι­κη­τή και το στρά­τευ­μά του και η τρί­τη στην κυ­βέρ­νη­ση. Τα πά­θη τα ο­ποί­α εξά­πτο­νται στον πό­λε­μο θα πρέ­πει να δια­κατέ­χουν το λα­ό. Η έ­κτα­ση την ο­ποί­α θα λά­βει το παι­χνί­δι του κου­ρά­γιου και του τα­λέ­ντου στο χώ­ρο της πι­θα­νό­τη­τας και της ευ­και­ρί­ας ε­ξαρ­τά­ται α­πό τον ι­διαί­τε­ρο χα­ρα­κτή­ρα του διοι­κη­τή και του στρατεύ­μα­τος. Οι πο­λι­τι­κές ε­πιδιώ­ξεις ό­μως εί­ναι α­πο­κλει­στι­κό θέ­μα της κυ­βέρ­νη­σης.

Αυ­τές οι τρεις τά­σεις εί­ναι σαν τρεις δια­φο­ρε­τι­κοί νο­μι­κοί κώ­δι­κες, ρι­ζω­μέ­νες βα­θιά στα θέ­μα­τά τους και, παρ’ ό­λα αυ­τά, με­τα­βλη­τές ό­σον α­φο­ρά στη με­τα­ξύ τους σχέ­ση. Μια θε­ω­ρί­α [πο­λέ­μου] η ο­ποί­α α­γνο­εί ο­ποια­δή­ποτε α­πό αυ­τές ή επιδιώ­κει να α­πο­κα­τα­στή­σει μια αυ­θαί­ρε­τη σχέ­ση με­τα­ξύ τους, θα ερ­χό­ταν σε σύγκρου­ση με την πραγ­μα­τι­κό­τη­τα σε τέ­τοιο βαθ­μό που και μό­νο γι’ αυ­τό το λό­γο θα ή­ταν ε­ντε­λώς ά­χρη­στη.

Ο σκο­πός μας λοι­πόν εί­ναι να α­να­πτύ­ξου­με μια θε­ω­ρί­α [πο­λέ­μου] η ο­ποί­α τη­ρεί μια ι­σορ­ρο­πί­α με­τα­ξύ αυ­τών των τριών τά­σε­ων, ό­πως έ­να α­ντι­κεί­με­νο ι­σορ­ρο­πεί με­τα­ξύ τριών μαγνητών».

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ

Ο Κλα­ού­ζε­βιτ­ς ι­σχυ­ρί­ζε­ται ό­τι τα κυ­ρί­αρ­χα στοι­χεί­α του πο­λέμου συ­γκρο­τούν μια πα­ρά­δο­ξη Τριά­δα. Τα στοι­χεί­α αυ­τά, ό­πως πε­ρι­γρά­φο­νται α­πό τον ί­διο το συντά­κτη του έρ­γου, εί­ναι:

Η πρω­το­γε­νής βιαιότη­τα, το μί­σος και η ε­χθρό­τη­τα

Το παι­χνί­δι της πι­θανό­τη­τας και της ευ­και­ρί­ας

Το στοι­χεί­ο της υ­πα­γωγής, ως όρ­γα­νο πο­λι­τι­κής, το ο­ποί­ο κα­θι­στά τον πό­λε­μο υ­πο­κεί­με­νο στη λο­γική

Ο ί­διος ο Κλα­ού­ζε­βιτ­ς, στη δεύ­τε­ρη πα­ρά­γρα­φο της α­νά­λυ­σής του, προχω­ρά­ει σε μια α­ντι­στοί­χη­ση των τριών στοι­χεί­ων, ό­πως πα­ρα­κά­τω:

Η πρω­το­γε­νής βιαιότη­τα, το μί­σος και η ε­χθρό­τη­τα α­φο­ρά στο Λα­ό

Το παι­χνί­δι της πι­θανό­τη­τας και της ευ­και­ρί­ας α­φο­ρά στο Διοι­κη­τή και το στρά­τευ­μά του (Στρα­τός)

Το στοι­χεί­ο της υ­πα­γωγής α­φο­ρά στην Κυ­βέρ­νη­ση.

Έτσι η αρ­χι­κή Τριά­δα, με την υ­πό­δει­ξη του ί­διου του Κλα­ού­ζε­βιτ­ς, κα­τέ­λη­ξε στη ευ­ρύ­τε­ρα γνω­στή και ε­κλα­ϊ­κευ­μέ­νη τριά­δα “Λα­ός, Στρα­τός, Κυ­βέρνη­ση”.

Η θε­τι­κή χρή­ση της τριάδας θε­ω­ρεί­ται σή­με­ρα α­πό τους ει­δι­κούς ως έ­γκυ­ρη και χρή­σι­μη. Οί­κο­θεν νο­εί­ται ό­τι, ό­ταν ο πό­λε­μος εί­ναι νι­κη­φό­ρος, η Τριά­δα βρίσκε­ται σε ι­σορ­ρο­πί­α. Όταν ό­μως ο πό­λε­μος έ­χει αρ­νη­τι­κή έκ­βα­ση, τό­τε η α­νά­λυ­ση πρέ­πει να ο­δη­γεί σε ε­ντο­πι­σμό του ή των στοι­χεί­ων τα ο­ποί­α α­πέ­τυ­χαν να ε­ξα­σφα­λί­σουν την κρί­σι­μη ι­σορ­ρο­πί­α.