ΞΕΝΟΦΩΝ

Ο Ξενοφών (430-355 π.Χ.) γεννήθηκε στην Αθήνα. Διετέλεσε μαθητής του μεγάλου διδασκάλου Σωκράτη. Ακολούθησε τους Έλληνες μισθοφόρους  (Μυρίους) στο στρατό του Κύρου και έλαβε μέρος στην εκστρατεία του Κύρου κατά του αδελφού του Αρταξέρξη, Βασιλέα των Περσών το 401 π.Χ. 

Ο Κύρος ηττήθηκε και στην μάχη κοντά στα Κούναξα, φονεύθηκε και ο ίδιος.Ο Τισσαφέρνης δολοφονεί τους Στρατηγούς των Mυρίων και ο Ξενοφών εκλέγεται Στρατηγός. Ως ηγέτης τώρα, αναλαμβάνει να οδηγήσει τους Μυρίους πίσω στην πατρίδα τους.  Μετά από πολλές ταλαιπωρίες καταφέρνει να τους οδηγήσει στην Θράκη.

Τις εμπειρίες του αυτές και τα βιώματα του ο Ξενοφών,  τα καταγράφει στα  έργα του:"Κύρου Ανάβαση"   και "Κύρου Παιδεία"

«Η ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗΓΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΙΣΣΑΦΕΡΝΗ ΚΑΙ Ο ΑΠΟΚΕΦΑΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΩΝ ΤΩΝ ΜΥΡΙΩΝ»

         
Ο Τισσαφέρνης προσπάθησε και πέτυχε με πανούργο τρόπο να προσελκύσει στο στρατόπεδο του και να εξολοθρεύσει τους Στρατηγούς των «Μυρίων».Η επιτυχία του Στρατηγήματος αυτού οφείλεται:   

        1.   Στις φιλικές σχέσεις που καλλιέργησε με τον Στρατηγό Κλέαρχο.

        2.   Στην αμοιβαία υπόσχεση των δυο ανδρών για την  αποκάλυψη των συκοφαντιών που υπονόμευαν τη φιλία τους.

        3.   Στις υποψίες του Κλεάρχου για παραγκωνισμό του από τον Μένωνα τον οποίο υποπτευόταν ότι αφού θα έπαιρνε με το μέρος του όλο το Στράτευμα θα γινόταν φίλος του Τισσαφέρνη.

        4.    Στην φιλοδοξία του Κλεάρχου για αφοσιωμένο σε αυτόν  στράτευμα και τη εκδίωξη όλων όσων αποτελούσαν εμπόδιο στα σχέδια του.

        5.   Στην αδυναμία των Στρατηγών να ηγηθούν σθεναρά του στρατεύματος και να αναλάβουν την επίπονη και επικίνδυνη  επιστροφή τους στην πατρίδα τους.

 ΒΑΣΙΚΑ ΕΦΟΔΙΑ ΤΟΥ ΗΓΗΤΟΡΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ

    1.  Να έχει μόρφωση ώστε να είναι ικανός για τον πόλεμο.

    2.  Να έχει φυσικά και επίκτητα προσόντα.

   3.  Να γνωρίζει και να μπορεί να προπαρασκευάσει και να διαμορφώσει τα κύρια στοιχεία διεξαγωγής του πολέμου,   ήτοι το προσωπικό και το υλικό και να εκμεταλλεύεται το έδαφος.

   4.  Να επιδρά στην ψυχή των ανδρών του και να τους πείθει ώστε να υπακούουν πρόθυμα.

   5.  Να εμφανίζεται στα μάτια των ανδρών του ανώτερος.

   6.  Να είναι εργατικός, επιμελής, καρτερικός, ανήσυχος, φιλόφρων.

   7.  Να αποτελεί παράδειγμα για τους στρατιώτες του και να μεριμνά για τις ανάγκες τους.

  8.  Να  επιδιώκει την απόδοση του μέγιστου δυνατού ωφέλιμου έργου  για το οποίο στρατεύονται.

   9.  Να είναι καλύτερος από τους  άνδρες  του και να είναι έμπειρος στην επιστήμη και στην τέχνη του πολέμου.

 10.  Να είναι υπόδειγμα καλού Στρατιώτη,  αμνησίκακος,  δίκαιος και να τιμωρεί τους απείθαρχους.

 11.  Να έχει αυτοπεποίθηση και να μπορεί να την μεταδίδει  στους υφισταμένους του.

 "ΚΛΙΜΑ ΗΓΕΣΙΑΣ ΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ"

         Το Κλίμα ηγεσίας του Ξενοφώντα  αποσκοπούσε:

        Στην επίδραση επί της ψυχής των Στρατιωτών του με τις ορθές τακτικές οδηγίες και συμβουλές του, ώστε αυτοί,  συναισθανόμενοι την δόξα των προγόνων τους να τους μιμηθούν και να γίνουν ευδαίμονες.

          Στο  να αντλούν θάρρος και ηθικό και να προσπαθούν να φανούν αντάξιοι και ανώτεροι τους. 

          Αυτό αποτελούσε εφαρμογή της διδασκαλίας και της προσπάθειας του διδασκάλου του Σωκράτη, ο οποίος διέθεσε προς τούτο την ίδια τη ζωή του,   για την διαμόρφωση ενός καλύτερου  πολίτη.

 

«Ο ΞΕΝΟΦΩΝ ΩΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΔΙΟΦΥΪΑ»

         Ο Ξενοφών καταξιώθηκε σαν Στρατιωτική ιδιοφυΐα  διότι:

   1.  Ως Στρατηγός Διοικητής του Στρατού των Μυρίων εφάρμοσε τις αρχές της Στρατηγικής και Τακτικής στους αγώνες που διεξήχθησαν.

   2.  Ενεργούσε στην ψυχή των Στρατιωτών με τις συμβουλές  και τις σωστές τακτικές οδηγίες του.

  3.  Από το βιβλίο του "Κύρου Ανάβαση",  το οποίο αποτελεί εγχειρίδιο Στρατιωτικής αγωγής και πολεμικής τακτικής, διδάχθηκαν την πολεμική τέχνη ο Μέγας  Αλέξανδρος. οι Αρχαίοι Ρωμαίοι και ο Μέγας Ναπολέων.

ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΞΕΝΟΦΩΝΤΑ ΣΤΗΝ «ΚΑΘΟΔΟ ΤΩΝ ΜΥΡΙΩΝ» 
Ο Ξενοφών με τον πλούσιο ψυχικό του κόσμο, τον αγαθό και στοργικό του χαρακτήρα και το φιλοσοφικό του μεγαλείο,  παρηγορεί και εμψυχώνει τους Έλληνες μισθοφόρους.

Χρησιμοποιεί  πάντοτε την πειθώ και την σύνεση για να επιβάλλεται σ' αυτούς.

         Με την εφαρμογή των στρατηγικών θεωριών του και γνώσεων σε μία γνήσια πολεμική τακτική, συντελεί ώστε να κατορθώσουν οι 'Ελληνες εκείνοι, να φθάσουν σχεδόν όλοι, από τα βάθη της Ασίας στις Ελληνικές πόλεις του Ευξείνου Πόντου και από εκεί στην Θράκη.

         Άξιο θαυμασμού αποτελεί το γεγονός ότι το εγχείρημα αυτό πραγματοποιήθηκε κάτω από τις πλέον αντίξοες συνθήκες.

         Η υπερβολική κόπωση από τις συνεχείς και εξαντλητικές πορείες, η πείνα, το ψύχος, αλλά και οι επιδρομές των αγρίων πολεμικών λαών,  οι οποίοι ζούσαν στις περιοχές απ' όπου πέρασαν οι Έλληνες και με τους οποίους αναγκάστηκαν να δώσουν σκληρές μάχες, δεν λύγισαν την αγωνιστικότητα, το θάρρος και την θέληση για επιστροφή,  γιατί ο Ξενοφών είχε φροντίσει να  διατηρήσει τα στοιχεία  αυτά άτρωτα  στις ψυχές των ανδρών του.  Γι' αυτό και τελικά πέτυχε στον σκοπό του.

Ο Ξενοφών αργότερα εξορίστηκε από την Αθήνα, πιθανώς διότι πολέμησε υπό το Σπαρτιάτη Αγησίλαο εναντίον των Αθηνών στην Κορώνεια. (Είναι πιθανό ωστόσο ότι είχε ήδη εξοριστεί λόγω του συνδέσμου του με τον Κύρο.) Οι Σπαρτιάτες του έδωσαν περιουσία στη Σκιλλούντα, κοντά στην Ολυμπία στην Ηλίδα, όπου συνέγραψε την Ανάβαση. Ο γιος του πολέμησε για την Αθήνα στη Μαντίνεια, ενώ ο Ξενοφών ακόμη ζούσε, έτσι η εξορία του ανεκλήθη. βασιλιά


Ο Ξενοφών πέθανε στην Κόρινθο, ή ίσως στην Αθήνα, και η ημερομηνία θανάτου του είναι αβέβαιη. Είναι γνωστό ότι έσωσε τον προστάτη του Αγησίλαο, για τον οποίο έγραψε ένα εγκώμιο.

Ο Διογένης Λαέρτιος ονόμαζε τον Ξενοφώντα "Αττική Μούσα" λόγω της γλυκύτητας της γραφής του, λίγοι ποιητές έγραψαν στην Αττική διάλεκτο.