Παρασκευή 5 Μαρτίου 2010

Πλαίσιο, πεδίο και πεδίο μάχης

Ακόμα και στο στρατηγικό περιβάλλον δεν υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα των διαφορών μεταξύ των εννοιών πλαισίου, πεδίου και πεδίου μάχης. Συνήθως, οι δυο πρώτες θεωρούνται ταυτόσημες και η τρίτη συστατικά πλεονασμός. Η ιδέα της απλοποίησης σε ακραίο επίπεδο δημιουργεί και τον εκφυλισμό. Επιπλέον, η λεγόμενη εμπειρία, η οποία δεν είναι παρά ένα συνονθύλευμα λαθών, μας οδηγεί στο λανθασμένο συμπέρασμα ότι η έννοια του πεδίου μάχης δεν μπορεί να αναλυθεί σε πιο βασικά σχήματα.

Για να αναδείξουμε αυτόν τον προβληματισμό, ας εξετάσουμε την περίπτωση ενός στρατηγικού παιγνίου από τη πλευρά της νοητικής στρατηγικής: το σκάκι. Στην ερώτηση: τι είναι σκακιέρα; Υπάρχουν μόνο σπάνια άτομα που μπορούν να απαντήσουν σωστά και με ακρίβεια. Η δυσκολία προέρχεται από την εμπειρία. Ως παίγνιο, το σκάκι, το οποίο δίνει σημασία στη μάχη, κρύβει την πραγματική ουσία της σκακιέρας. 

Είναι λοιπόν σημαντικό σε ένα στρατηγό να ακούει της συμβουλές του στρατηγιστή που εξετάζει και το υπόβαθρο μιας σκηνής, πριν υπάρξει καν η δράση κι η παράσταση. Τα χαρακτηριστικά της σκακιέρας αποτελούν το σύνολο της έννοιας αυτού του πλαισίου. 

Και σε αυτό το παράδειγμα, η μετατροπή του πλαισίου σε πεδίο σχετίζεται αποκλειστικά στον κανόνα του λευκού τετραγώνου. Το πεδίο, για να γίνει επιτέλους πεδίο μάχης, πρέπει να ενισχυθεί με τα πιόνια και τα κομμάτια με τους κανόνες κίνησης, για να υπάρξει δράση εκ μέρους των δυο παικτών. 

Αυτή η νοητική προσέγγιση του παιγνίου μας δίνει τη δυνατότητα και να ερμηνεύσουμε την αναγκαιότητα του μικρού και μεγάλου ροκέ. Διότι, αν η σκακιέρα είχε άλλο σχήμα π.χ. κυλινδρικό ή σφαιρικό κι όχι επίπεδο, τότε τα ροκέ όχι μόνο δεν θα ήταν απαραίτητα αλλά θα γίνονταν κι επικίνδυνα λόγω της εξαφάνισης της γωνιάς. Αυτό το σημείο της σκακιέρας είναι από τα πιο ισχυρά για τον παίκτη που θέλει να κρατήσει μια θέση. 

Με αυτόν τον τρόπο διαθέτουμε αντικειμενικά εργαλεία για να μελετήσουμε πραγματικές περιπτώσεις και ιστορικές καταστάσεις. Διότι η έννοια της σκακιέρας μέσου του σημείου της γωνιάς εξηγεί π.χ. ότι ο πραγματικός σκοπός της καταστροφής της Σμύρνης δεν ήταν η Σμύρνη αλλά η κατάληψη της Ανατολικής Θράκης, η οποία αποτελούσε γωνιά στη οθωμανική σκακιέρα εκείνης της εποχής κι όχι μόνο.
Ν. Λυγερός

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου