Tο μάνταλα ως ανοιχτή δομή

Ως ολοκληρωμένη εικόνα σημαίνει "κατανοώντας την ουσία"

Η κυριολεκτική έννοια της σανσκριτικής λέξης μάνταλα σημαίνει "κύκλος". Ως λέξη προέρχεται από τη ρίζα manda = ουσία και την κατάληξη la = περιεχόμενο. Στην ανατολική θρησκευτική παράδοση έχει καθιερωθεί ως όρος που υποδηλώνει κυκλικές ιερές εικόνες, ζωγραφισμένες ή χαραγμένες στην άμμο, που χρησιμοποιούνται ως μέσα διαλογισμού ή ως προστατευτικά σύμβολα, κυρίως στο Θιβετιανό Βουδισμό.

''Αν και πανάρχαιο σύμβολο, το μάνταλα έχει και σύγχρονες ιδιότητες όπως το παρατήρησε ακόμα και ο Κ. Γκ. Γιουνγκ. Αυτό εξηγείται μέσω της διαχρονικότητάς του, αλλά και της συμβολικής του απλότητας. Ο κύκλος ως νοητικό σχήμα του απείρου είναι ένα από τα επιτεύγματα του ανθρώπου. Αποτελεί την απόλυτη συμπίεση μιας άπειρης πληροφορίας που ενσωματώνεται μέσα στην κυκλικότητα της δομής του.

Το μάνταλα ως γενικευμένος κύκλος προσφέρει ένα πλαίσιο όπου μπορεί ν’ αναπτυχθεί η σκέψη του ατόμου. Η ύπαρξή του καθορίζει τα όρια αλλά επιτρέπει και την ελευθερία, ή καθορίζει την ελευθερία και επιτρέπει τα όρια. Με αυτόν τον τρόπο, λειτουργεί και ως ανοιχτή δομή σύμφωνα με την κλασική πια ορολογία του Eco.

Το μάνταλα είναι ένα μείγμα καθορισμένης δομής και ελευθερίας χρωμάτων. Ακόμα και αν η δομή είναι δοσμένη, η συνδυαστική των χρωμάτων επιτρέπει την προσωπική έκφραση του καθενός δίχως να υπάρχει το κλασικό πρόβλημα της μίμησης. Από την άλλη, παρά την ύπαρξη της ελευθερίας των χρωμάτων, η δομή παραμένει σταθερή και αποτελεί στην ουσία τη μοναδική κοινή τομή όλων των επιλογών. Ο αρχικός δημιουργός βρίσκεται μέσα σε κάθε χρωμάτισμα του μάνταλα ακριβώς επειδή δεν έχει χρώμα. Επιτρέπει, λοιπόν, με έναν καταλυτικό τρόπο την έκφραση του καθενός πάνω στο μοτίβο του δίχως να καθοδηγεί την επιλογή χρωμάτων τουλάχιστον με έναν άμεσο τρόπο. Σημειώνουμε αυτή την παρατήρηση, διότι δεν ξεχνούμε πόσο σημαντική μπορεί να είναι μια ιδιαίτερη και ιδιόμορφη γεωμετρία για την μετέπειτα επιλογή χρωμάτων.

Συνεπώς, το μάνταλα καθορίζει αρμονικά και λειτουργικά τα σύνορα μεταξύ του εσωτέρου είναι και του έξω κόσμου. Έτσι αντιπροσωπεύει κάθε άτομο μέσα στο σύνολο μέσω της γενικότητάς του. Σύμπλεγμα κέντρου και συνόρων, το μάνταλα είναι το αποτέλεσμα της δημιουργίας του ανθρώπου και του ανθρώπου της δημιουργίας. Αποτελεί την πρωταρχική υπερλεπτή δομή που διαχωρίζει το κενό με τον κόσμο. Με αυτή την έννοια, το μάνταλα δρα και αντιδρά ως μέντορας του ανθρώπου που αναζητά την ουσία του όντος σε σχέση με τον κόσμο.

Η μοναδικότητα της δομής του καθορίζει και την πολλαπλότητα του χρώματός του και έτσι η ανακάλυψή του από τον άνθρωπο δημιουργεί και μια αποκάλυψη της σκέψης του.
Συνεπώς, θεωρούμε ότι αυτός ο μικρόκοσμος μπορεί να λειτουργήσει πολύ δημιουργικά στη γνωστική ανάπτυξη και εξέλιξη του μικρού παιδιού, το οποίο είναι εν δυνάμει ο επόμενος άνθρωπος.

Το μάνταλα είναι μέσω του νοητικού σχήματος της ανοιχτής του δομής ένα εγκλωβισμένο μέλλον μέσα στο παρελθόν και γι’ αυτόν το λόγο μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά των ανθρώπων''.

Ν. Λυγερός

ΧΡΩΜΑΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣ

ΛΕΥΚΌ: η άγνοια που γίνεται σοφία της πραγματικότητας

ΚΙΤΡΙΝΟ: η περηφάνια που γίνεται σοφία της ομοιομορφίας

ΚΟΚΚΙΝΟ: η προσκόλληση που γίνεται σοφία της απάρνησης

ΠΡΑΣΙΝΟ: η ζήλια που γίνεται σοφία της εκπλήρωσης

ΜΠΛΕ: ο θυμός που γίνεται καθρεπτίζουσα σοφία.