Σπάνιο κοινό

Το κοινό μιας διάλεξης είναι μια ιδιαίτερα σπάνια και δύσκολη περίπτωση όσον αφορά στην εκπαιδευτική σκέψη. Και για να το εξετάσουμε αλλιώς, ερμηνεύουμε το κοινό μιας διάλεξης ως μία αίθουσα μαθητών ή φοιτητών στο πρώτο μάθημα. 

Η δυσκολία προέρχεται από την άγνοια του ομιλητή σχετικά με το επίπεδο του κοινού. Πρέπει λοιπόν ο ομιλητής αν ανήκει πράγματι στον τομέα της εκπαίδευσης να δημιουργήσει ένα πλαίσιο γνωριμίας το οποίο θα είναι ασυμμετρικό εφόσον θα πρέπει να αντλήσει τις περισσότερες πληροφορίες. 

Αυτή η διαδικασία μπορεί να έχει ένα κόστος εφόσον μερικά άτομα από το κοινό θα θεωρήσουν ότι δεν είναι απαραίτητο να συμβάλουν σε αυτήν τη διαδικασία ή θα αδυνατήσουν να καταλάβουν ότι δεν αποτελεί χάσιμο χρόνου για την ίδια τη διάλεξη-μάθημα. 

Μέσα σε αυτήν τη διαδικασία ο ομιλητής δεν πρέπει μόνο να κατανοήσει τα ενδιαφέροντα του κοινού αλλά και να επινοήσει τα χαρακτηριστικά του. 

Η ανάλυση αυτή δεν είναι μόνο μιντιολογική διότι δεν πρόκειται για ρητορική, συνεπώς η γνωστική προσέγγιση είναι αναγκαία για τη δημιουργία του διαλεκτικού πλαισίου που θα επιτρέψει την πραγματική αλληλεπίδραση. Εδώ όμως αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος και του κοινού. Αν αυτό αποτελείται μόνο από άτομα, δεν θα υπάρξει ανταλλαγή. Ενώ αν στο κοινό υπάρχουν και άνθρωποι που θέλουν πράγματι να αλλάξουν την ιστορία τους, τότε θα εκμεταλλευτούν θετικά την τολμηρή προσπάθεια του ερευνητή-ομιλητή. 

Βέβαια υπάρχει και η περίπτωση του σπάνιου κοινού που βρέθηκε σ’ έναν χώρο για συγκεκριμένους λόγους και που εμπεριέχει πολλούς ανθρώπους. Τότε η αλλαγή φάσης είναι αισθητή και στο κοινό και στον ομιλητή. Η ύπαρξη των ανθρώπων δημιουργεί ένα δίκτυο που δεν είναι μόνο γνωστικό. Λειτουργεί με τις ανθρώπινες σχέσεις και επηρεάζει τελικά το σύνολο του κοινού. Αυτό το σπάνιο κοινό πρέπει να είναι και το σημείο αναφοράς του ομιλητή έτσι ώστε να το αναγνωρίσει κάθε φορά που θα υπάρξει η συνάντηση. 

Επιπλέον το κοινό δεν είναι μόνο ένα ανώνυμο σύνολο, εμπεριέχει μία ομάδα. Διότι το ίδιο το κοινό, μέσα σε αυτό το καταλυτικό πλαίσιο που δημιούργησε ο ομιλητής με την προσπάθειά του, αλληλεπιδρά και χρησιμοποιεί ακόμα και για την ίδια του την εξέλιξη τις ερωτήσεις του. 

Εδώ ο ομιλητής δεν είναι πια απαραίτητος διότι ακόμα και αν είναι ο καταλύτης της αλυσιδωτής αντίδρασης, η εξέλιξή της είναι επαρκής για την αλλαγή φάσης. Βέβαια μπορεί να την ενισχύσει για να είναι ακόμα πιο αποτελεσματική μα αυτό δεν είναι αναγκαίο. 

Ο ομιλητής πρέπει πάντα να προσφέρει ό,τι έχει, ανεξάρτητα από την ανταπόκριση του κοινού. Το σπάνιο κοινό όμως, είναι πάντα ένα δώρο για τον ομιλητή και οφείλει όχι μόνο να το αποδεχτεί μα και να το πει πια. 

Διότι, ακόμα και το σπάνιο κοινό είναι ένας γενικευμένος φίλος που δεν ξέρει αν η φιλία του είναι ένα συμμετρικό αίσθημα.

Ν. Λυγερός