Γεωοικονομία και Γεωστρατηγική

Ένα από τα πολλαπλά προσχήματα της αναποφασιστικότητας της ευρωπαϊκής επιτροπής και γενικά των κρατών μελών της ευρωπαϊκής ένωσης είναι η έννοια της γεωοικονομίας. 

Το επιχείρημα χρησιμοποιεί την ιστορική δημιουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως βάση, διότι ανήκει καθαρά στον οικονομικό τομέα, πράγμα που είναι όντως η αλήθεια. Το πρόβλημα όμως είναι η αδιαφορία ως προς την εξέλιξη της ευρωπαϊκής οντότητας και την ανάπτυξη του ευρωπαϊκού πνεύματος.

Όλες οι προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία χρόνια δεν ανήκουν αποκλειστικά στον οικονομικό τομέα. Επιπλέον όπως ξέρουμε η οικονομία δεν εμπεριέχει ηθικό στοιχείο αν και μπορεί να λειτουργήσει ως δυναμική της ηθικής. Το να προβάλουμε όμως την οικονομία μέσω της γεωοικονομίας ως αποκλειστικό στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν είναι μόνο μια λανθασμένη προσέγγιση, αλλά ιδιαίτερα επικίνδυνη και οδυνηρή αν δεν τροποποιηθεί.

Το πρόβλημα με το ανατολικό ζήτημα είναι ο ενδογενής γεωστρατηγικός παράγοντας. Όλη η τριπλή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξηγείται στην ουσία μόνο και μόνο με τα γεωστρατηγικά δεδομένα εφόσον ο αντικειμενικός στόχος αν και έμμεσος είναι η αλλαγή της επιρροής του βαθέος κράτους. Μόνο που ο τρόπος της διαδικασίας είναι τόσο περίπλοκα λειτουργικός εξαιτίας της αρνητικής στάσης της Τουρκίας που ο στόχος φαίνεται ανέφικτος.

Άρα από τη μια πλευρά η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να αλλάξει τη γεωστρατηγική και από την άλλη δίνει βαρύτητα μόνο στη γεωοικονομία. 

Η επιλογή αυτή απλώς αποδεικνύει την έλλειψη μιας κοινής αποτελεσματικής στρατηγικής όσον αφορά στο ανατολικό ζήτημα. Επιπλέον η ανάμειξη της γεωοικονομίας στο πλαίσιο της έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων δείχνει ότι κανείς δεν μπορεί να δώσει έμφαση στη γεωστρατηγική, διότι η διπλωματία επιβάλλει τη χρήση μη καθοριστικών επιχειρημάτων.Το ελάττωμα αυτής της τακτικής είναι προφανές εφόσον μόνο για αρνητικό αποτέλεσμα είναι θετική.

Όταν όμως η Κύπρος έχει ανάγκη από ένα δημιουργικό πλαίσιο για την αναγνώρισή της, για την αποχώρηση του τουρκικού κατοχικού στρατού, για την αποχώρηση των εποίκων, για την επιστροφή των ελληνοκυπριακών περιουσιών, δεν μπορεί να κάνει χρήση αυτής της τακτικής. Και η μεγάλη διαφορά προέρχεται από την ύπαρξη κατοχής στην Κύπρο.

Ευρωπαϊκές έννοιες όπως το ευρωπαϊκό σύνταγμα, ο ευρωστρατός, η πολλαπλή ευρωπαϊκή ταυτότητα κλπ. δεν ανήκουν στον οικονομικό και μόνο τομέα, είναι γενικότερο το πλαίσιο και συμπίπτει με την ιδέα του ευρωπαϊκού πνεύματος.  

Άρα η χρήση της γεωοικονομίας ως πρόσχημα είναι απλώς ένα διπλωματικό τέχνασμα που κρύβει τη γεωστρατηγική πραγματικότητα. 

Και οι δύο είναι αναγκαίες, όμως η χρήση της μιας για να καλύψει την άλλη είναι λανθασμένη τακτική όταν θέλουμε ένα χειροπιαστό αποτέλεσμα και η ευρωπαϊκή οντότητα ανήκει σε αυτήν την κατηγορία. 

Αυτός είναι ο κύριος λόγος της σημαντικότητας του ανατολικού ζητήματος, διότι αφορά άμεσα την ύπαρξη και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ν. Λυγερός