ΚΑΡΛ ΓΙΟΥΝΓΚ- Περί θρησκειών

Από την εποχή του Διαφωτισμού αναπτύχθηκε μια άποψη σχετικά με την ίδρυση της θρησκείας που - αν και τυπικά είναι μια ορθολογιστική παρανόηση— αξίζει να αναφερθεί επειδή είναι τόσο πλατιά διαδεδομένη.

Σύμφωνα με αυτή την άποψη, όλες οι θρησκείες μοιάζουν με τα φιλοσοφικά συστήματα και σαν τέτοια είναι νοητικά κατασκευάσματα. Κάποιος, κάποτε,εφηύρε ένα Θεό και μερικά δόγματα· με αυτήν την «κατ ευχήν» φαντασία έσυρε από τη μύτη ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Όμως αυτή η γνώμη αντιφάσκει με το ψυχολογικό γεγονός πως ο νους είναι ιδιαίτερα ανεπαρκής για να κατανοήσει τα θρησκευτικά σύμβολα, που δεν προέρχονται καθόλου από το κεφάλι, αλλά από κάποιο άλλο μέρος, ίσως την καρδιά· σίγουρα από ένα βαθύ ψυχικό επίπεδο, που ελάχιστα μοιάζει με τη συνείδηση, η οποία είναι πάντα το ορατό επικάλυμμα.

Αυτός είναι ο λόγος που τα θρησκευτικά σύμβολα έχουν σαφή «αποκαλυπτικό» χαρακτήρα· συνήθως είναι αυθαίρετα παράγωγα της ασυνείδητης ψυχικής δραστηριότητας και όχι της σκέψης. Αντίθετα, αναπτύχθηκαν σαν φυτά μέσα στις χιλιετηρίδες, σαν φυσικές εκδηλώσεις της ανθρώπινης ψυχής. 

Ακόμα και σήμερα παρατηρούμε σε ανθρώπους την αυθαίρετη ανάδυση γνήσιων και αξιόλογων θρησκευτικών συμβόλων που αναβλύζουν από το ασυνείδητο σαν εξωτικά λουλούδια, ενώ η συνείδηση στέκει συγχυσμένη, χωρίς να γνωρίζει τι να συμπεράνει για αυτές τις δημιουργίες.

Μπορούμε να επιβεβαιώσουμε σχετικά εύκολα πως, όσο αφορά τη μορφή και το περιεχόμενο, αυτά τα ατομικά σύμβολα πηγάζουν από τον ίδιο ασυνείδητο νου ή «πνεύμα» από όπου ξεπήδησαν οι μεγάλες θρησκείες της ανθρωπότητας.

Από όλες τις απόψεις η εμπειρία δείχνει πως η θρησκείες δεν έχουν χτιστεί συνειδητά, αλλά αναδύονται από τη φυσιολογική ζωή της ασυνείδητης ψυχής και την εκφράζουν με επάρκεια.

Αυτό εξηγεί την παγκόσμια αποδοχή τους και την τεράστια επίδρασή τους στην ιστορία της ανθρωπότητας. Κάτι τέτοιο θα ήταν ακατανόητο, αν τα θρησκευτικά σύμβολα δεν αντιπροσώπευαν πολύ βαθιές αλήθειες της ψυχολογικής μας φύσης.

Γνωρίζω πως αρκετοί άνθρωποι έχουν δυσκολίες με τη λέξη «ψυχολογική». Για να ανακουφίσω τέτοιους είδους επικριτές, θα ήθελα να προσθέσω πως κανείς δε γνωρίζει τι είναι «ψυχή», ή το πόσο βαθιά εκτείνεται μέσα στη φύση.  

Κατά συνέπεια, μια ψυχολογική αλήθεια που περιορίζεται στη σφαίρα της ψυχής είναι τόσο καλή και σεβαστή όσο και μια φυσική που περιορίζεται στην ύλη.