«Ο Άνιμους»

Ο «άνιμους» στη γυναίκα είναι το ανάλογο της «άνιμα» στον άντρα. Φαίνεται να έχει προέλθει (όπως και η «άνιμα») από τρεις ρίζες: τη συλλογική εικόνα του άντρα, που κληρονομεί μια γυναίκα, τη δική της εμπειρία από τον άντρα, όπως διαμορφώνεται από τις επαφές που έχει στη ζωή της με άντρες, και τη λανθάνουσα αντρική αρχή μέσα της.

Η αντρική αρχή –δηλαδή το αρσενικό στοιχείο της γυναίκας– βρήκε πολύ θετική έκφραση στη δραστηριότητα των γυναικών στα χρόνια του πολέμου, όταν οι γυναίκες επέδειξαν πως μπορούσαν να κρατήσουν αποτελεσματικά τις περισσότερες από τις θέσεις που κατείχαν προηγούμενα οι άντρες. Όμως, μόνο ανώμαλες καταστάσεις φέρνουν στο προσκήνιο τέτοιες εκδηλώσεις.

Στις μέρες μας, υπάρχει ένα κίνημα που επιδιώκει να διευρύνει το φάσμα της γυναικείας δραστηριότητας. Συνήθως, όμως, η δραστηριότητα αυτή εκφράζεται καλύτερα σε οικιακό περιβάλλον, ή σε κάτι σχετικό μ’ αυτό, όπως συμβαίνει με τη δουλειά της δασκάλας, της νοσοκόμας, της κοινωνικής λειτουργού κλπ.

«Οι διαπροσωπικές σχέσεις είναι, κατά κανόνα, πιο σημαντικές και ενδιαφέρουσες γι' αυτήν παρά τα αντικειμενικά γεγονότα και ο συσχετισμός τους. Όσο για τους ευρείς τομείς του εμπορίου, της πολιτικής, της τεχνολογίας και της επιστήμης, ολόκληρο το βασίλειο της εφαρμοσμένης αντρικής σκέψης, η γυναίκα το παραμερίζει στο μισοσκόταδο της συνείδησης, ενώ από την άλλη μεριά, αναπτύσσει μια βαθιά γνώση και κατανόηση των διαπροσωπικών σχέσεων, οι αναρίθμητες υποχρεώσεις των οποίων συνήθως διαφεύγουν εντελώς από τον άντρα».

Με άλλα λόγια, αυτό που συμβαίνει συνήθως, (αν και όχι πάντα) είναι ότι στη γυναίκα η «σκέψη», και στον άντρα το «συναίσθημα» και η «συγκίνηση», ανήκουν στο βασίλειο του ασυνείδητου. Η «άνιμα» παράγει διαθέσεις, ο «άνιμους» παράγει γνώμες, που στηρίζονται σε ασυνείδητες υποθέσεις, αντί για μια πραγματικά συνειδητή και κατευθυνόμενη «σκέψη».

Όπως η μητέρα αποτελεί τον πρώτο φορέα της εικόνας της «άνιμα» για το αγόρι, έτσι και ο πατέρας προσωποποιεί την εικόνα του «άνιμους» για το κορίτσι και ο συνδυασμός αυτός φαίνεται να ασκεί μια βαθειά και μόνιμη γοητεία πάνω στο μυαλό της, έτσι που αντί να σκέφτεται και να ενεργεί αυτόνομα, αναφέρει συνεχώς τα λόγια του πατέρα της και ενεργεί με το δικό του τρόπο, ακόμα και σε μεγάλη ηλικία.

Στην πορεία της φυσιολογικής ανάπτυξης ο «άνιμους» προβάλλεται πάνω σε πολλές αντρικές φιγούρες κι όταν η προβολή αυτή έχει γίνει, η γυναίκα πιστεύει πια πως ο άντρας είναι όπως τον βλέπει (δηλαδή με το πρόσωπο του «άνιμους») και είναι σχεδόν αδύνατο να τον δεχτεί όπως πραγματικά είναι. Η στάση αυτή μπορεί να δημιουργήσει πολλά προβλήματα στις προσωπικές σχέσεις, που είναι ομαλές μόνο εφόσον ο άντρας συμμορφώνεται στην ιδέα που έχει η γυναίκα γι’ αυτόν.
Ο «άνιμους» μπορεί να ενσαρκωθεί από οποιαδήποτε αντρική μορφή, από την πιο πρωτόγονη ως την πιο πνευματική, ανάλογα με το στάδιο ανάπτυξης της γυναίκας. Μπορεί μάλιστα να παρουσιαστεί στα όνειρα και σαν νεαρό αγόρι, και συχνά ακούγεται απλά σαν μια φωνή.

Μια άλλη ιδιαιτερότητα του «άνιμους», που τον διακρίνει απ’ την «άνιμα», (η οποία γίνεται πάντα αισθητή σαν μια και μοναδική γυναίκα), είναι η τάση του να μορφοποιείται σαν ομάδα αντρών. Παραθέτουμε τα λόγια του Γιούνγκ:

«Ο άνιμους είναι περισσότερο σαν μια σύναξη πατεράδων ή αξιωματούχων κάποιου είδους που διατυπώνουν «αποκαθέδρας» κρίσεις αδιαμφισβήτητες και «λογικές».
Όταν τις ερευνήσεις λεπτομερέστερα αποδεικνύεται πως αυτές οι απόλυτες κρίσεις είναι απόψεις και γνώμες μαζεμένες λίγο πολύ ασυνείδητα από τα παιδικά χρόνια και συμπυκνωμένες στη διδασκαλία μιας μέσης αλήθειας, δικαιοσύνης και λογικότητας, μια σύνοψη προκαταλήψεων, που κάθε φορά που λείπει η συνειδητή και σχετική κρίση (όπως συμβαίνει συχνά) προσφέρει αυτόματα μια γενική γνώμη.
Μερικές φορές οι γνώμες αυτές παίρνουν τη μορφή της λεγόμενης κοινής λογικής, μερικές φορές εμφανίζονται σαν αρχές που είναι στην πραγματικότητα καρικατούρες παιδαγωγικών παραινέσεων: «Έτσι έκανε πάντα ο κόσμος» ή «Όλοι λένε πως είναι έτσι» ».