Στην Ορθοδοξία η αντίθεση —και σύγκρουση— πίστεως (η Θεολογίας) και επιστήμης δεν είναι αυτονόητη. Πρόκειται για ψευδοπρόβλημα, διότι και η Ορθοδοξία στην αυθεντική της έκφραση και πραγμάτωση είναι επιστήμη, με διαφορετικό όμως γνωστικό αντικείμενο.
Η Ορθόδοξη Θεολογία είναι επιστήμη και μάλιστα θετική, διότι έχει γνωστικό αντικείμενο και χρησιμοποιεί επιστημονική μέθοδο. Υπάρχει η γνώση του ακτίστου (=Θεός) και η γνώση του κτιστού (=ο κόσμος ως κτίση και δημιουργία). Η γνώση του Θεού (θεογνωσία) είναι υπερφυσική και επιτυγχάνεται με την συνέργεια του ανθρώπου με τον Θεό. Η γνώση του κόσμου είναι φυσική και αποκτάται με την επιστημονική έρευνα. Μέθοδος της θείας γνώσης είναι η νήψη —κάθαρση της καρδιάς (Ψαλμ. 50,12 -Ματθ. 5,8). Θεολογία λοιπόν είναι η γνωσιολογία και γνώση του ακτίστου. Επιστήμη η γνωσιολογία και γνώση του κτιστού. Η γνώση στην επιστήμη της Πίστεως ονομάζεται θέωση και είναι ο μόνος σκοπός της Ορθοδοξίας. Όλα τα λοιπά είναι μέσα προς αυτό το τέλος.
Στην συνάντηση Θεολογίας και Επιστήμης έγιναν τραγικά λάθη και από τις δυο πλευρές, που οδήγησαν στην εκατέρωθεν απολυτότητα και απομόνωση. Η Δυτική Εκκλησία επέμεινε στην κατά γράμμα ερμηνεία της Αγίας Γραφής, χωρίς αναφορά στην πατερική ερμηνεία της. Μετά την περίπτωση του Γαλιλαίου, εξ άλλου, και από τις δυο πλευρές, η σύγκρουση εθεωρείτο δεδομένη. Θύμα της αντίληψης αυτής τον 20ον αιώνα ο πάστορας Lemaitre και η «περί Μεγάλης Εκρήξεως» θεωρία του, που αποκρούστηκε ως ανακάλυψη κληρικού. Συχνά, εξ άλλου, στην σύγκρουση οδηγούσε η διαφορά στην χρησιμοποιούμενη εκατέρωθεν γλώσσα. Ο βιβλικισμός των εκκλησιαστικών ήλθε συχνά αντιμέτωπος με τον λογικισμό (λογοκρατία) των φυσικών επιστημόνων.
Η θεμελίωση της νοησιαρχίας στην Ευρώπη αρχίζει με τον ιερό Αυγουστίνο (“credo,ut intelligam”, πίστευε και μη ερεύνα) και κορυφώνεται με τον Καρτέσιο ("cogito, ergo sum", αμφιβάλλω άρα υπάρχω). Η προτεραιότητα δίνεται στην διάνοια, ακόμη και στον χώρο της Πίστης. Ο Θεός, τελικά, νοείται ως γνωστικό «αντικείμενο», που «συλλαμβάνεται» με την δύναμη της διάνοιας, η οποία καταξιώνεται σε κύριο συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης.
Είναι εν τούτοις γεγονός, ότι η επιστήμη στην Δυτική Ευρώπη προήλθε από την Θεολογία. Όχι μόνο από τους δυτικούς Πατέρες, αλλά και από τον Καρτέσιο, τον Λάϊμπνιτς, τον Νεύτωνα, που ήσαν και θεολόγοι. Η πίστη στον Θεό, συνεπάγεται την αναγνώριση λογικότητας στην δημιουργία, που έτσι προσφέρεται για έρευνα. Αργότερα όμως το «παιδί» επαναστάτησε κατά της μητέρας και οι δρόμοι τους χώρισαν. Αυτό όμως δεν συνέβη στην πατερική παράδοση της Ανατολής, στην οποία όχι μόνο συμπορεύθηκαν επιστήμη και Θεολογία, αλλά και η Θεολογία αποδείχθηκε ενισχυτική στην αληθινή πρόοδο της Επιστήμης.
Ο Μέγας Βασίλειος (Εις την Εξαήμερον, ΡG,29,3-208) δέχεται αρχή του κόσμου και δημιουργό Θεό: «Ει ουν αρχήν έχει ο κόσμος και πεποίηται, ζήτει τις ο την αρχήν αυτήν δούς και τις ο ποιητής». Αλλά σ' αυτή την υπόθεση οδηγεί και η θεωρία του Big Bang.
π. Γεώργιος Μεταλληνός
Βλέπουμε καθαρά τα νεοπλατωνικά φιλοσοφικά στοιχεία, τα οποία συνδυάζονται με τα θεολογικά συμπεράσματα της πατερικής διδασκαλίας.
Στη συνέχεια, από τα τέλη του 19 ου αιώνα υλιστές φιλόσοφοι επέκτειναν την άποψη ότι "Θεός, τελικά, νοείται ως γνωστικό «αντικείμενο», που «συλλαμβάνεται» με την δύναμη της διάνοιας", με τέτοιο τρόπο ώστε ο υλισμός του Μαρξισμού να την εξελίξει στο ότι η "ύλη" σκέπτεται:
Να πώς το διατυπώνει αυτό στη Διαλεκτική Λογική του ο σοβιετικός φιλόσοφος Έβαλντ Ιλιένκοφ (1924-1979), αναφερόμενος στον Σπινόζα που (με το «σκεπτόμενο σώμα» του) υπερέβη το δυϊσμό του Καρτέσιου, δίνοντας, ταυτόχρονα, ένα αποφασιστικό χτύπημα στον ιδεαλισμό και το χυδαίο υλισμό:«Δεν υπάρχουν δυο διαφορετικά και καταρχήν αντίθετα αντικείμενα μελέτης –το σώμα και η νόηση– αλλά μόνο ένα και μοναδικό αντικείμενο, που είναι το σκεπτόμενο σώμα του ζωντανού, του πραγματικού ανθρώπου (είτε κάποιου άλλου ανάλογου Όντος, αν κάτι τέτοιο υπάρχει κάπου στο διάστημα)... Ο ζωντανός, ο πραγματικά σκεπτόμενος άνθρωπος, το μοναδικό σκεπτόμενο σώμα που γνωρίζουμε, δεν αποτελείται από δύο καρτεσιανά ήμισυ –από τη “νόηση που στερείται σώματος” και από το “σώμα που στερείται νόησης”... Αυτό που σκέπτεται δεν είναι η ιδιαίτερη “ψυχή” που τοποθετείται από το θεό στο ανθρώπινο σώμα σαν σε προσωρινή κατοικία..., αλλά το ίδιο το σώμα του ανθρώπου.
Η νόηση είναι μια ιδιότητα, ένας τρόπος ύπαρξης του σώματος, όπως και η έκτασή του, δηλαδή όπως η διάταξή του στο χώρο και η θέση του ανάμεσα στα άλλα σώματα».
Το όλο θέμα αποτελεί αντικείμενο συζητήσεων και προβληματισμού ακόμα και σήμερα, την μεταψυχροπολεμική εποχή της πληροφορίας, όπου η απόκτησή της είναι πολύ εύκολη από πολλούς, αλλά η σύνθεση της και η γόνιμη αξιοποίησή της πολύ δύσκολη και μπορεί να γίνει σωστά μόνον από ολίγους.
Πάντως είναι πολλοί πιο εύκολο να πιστεύεις στο θεο΄και να είσαι στο πίστευε και μη ερεύνα παρά να εχεις, και να κάνεις στοχασμούς.Οσο και για τα δύο μαζι είναι λίγο δύσκολο για κοινούς ανθρώπους όπως εμεις.Χάνουμε το θείο προς χάρη του φιλόσοφου?.Αρα μια Ελλάδα Π.Χ Η Μ.Χ. πιο θα ήταν σωστό?
ΑπάντησηΔιαγραφή'Εχεις δίκιο Μωβ και αναρωτιέσαι,από την άποψη ποιά Ελλάδα θέλουμε π.χ ή μ.χ.Ούτως ή άλλως ζούμε μ.χ και ο καθένας μας βιώνει τη σχέση με το θεό, όπως νομίζει.Αλλά και το χριστιανικό δόγμα είναι εξίσου σκληρό όταν τηρείται κατά γράμμα.Πάντως οι περισσότεροι νεοέλληνες λειτουργούν παραδοσιακά, άλλωστε είναι ο μόνος λαός που βρίζει τα θεία.Σου λέει τίποτα αυτό?
ΑπάντησηΔιαγραφήΜαρία αυτήν την απάντηση ήθελα,απλώς σε πληγώνει το ολο σύστημα.Μας καθοδηγούν και μετα΄μας πετούν στην πυρά γι΄' αυτό γινόμαστε υβριστές ευχαριστώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστώ κυρίες για το πολύ γόνιμο συμπέρασμα σας, επί της ουσίας του θέματος.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυμφωνώ απόλυτα.
Επίσης καταρρίπτει άμεσα το δικό μου, ότι δηλαδή η σύνθεση της πληροφορίας και η γόνιμη αξιοποίησή της είναι πολύ δύσκολη και μπορεί να γίνει σωστά μόνον από ολίγους.
(ΥΓ. Συγνώμη για την αργοπορία στην απάντηση μου αλλά έλειπα το Σαββατοκύριακο.)
Ορθόδοξος Πίστις ή φυσικαί επιστήμαι
ΑπάντησηΔιαγραφήΝα θυμίσω στους σχολιαστές ότι στα πατερικά κείμενα αναφέρεται οτι το σώμα είναι η φυλακή της ψυχής, το οποίο πρέπει να αποτινάξει για να βρεθεί στον ουρανό. Επίσης να θυμίσω οτι η εκκλησία υποστήριζε την γη ως κέντρο του κόσμου και έστειλε το Γαλιλέο στην ιερά εξέταση. Τέλος να θυμίσω οτι η επιστήμη λειτουργεί με το πείραμα, κάτι το οποίο είναι αδύνατο στη θεολογία. Μετά απο όλα αυτά μην δίνετε βάση στους θεολόγους που προσπαθούν να βγάλουν το ψωμί τους στην πλάτη του σκληρά εργαζόμενου λαού.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚάτι που λέγεται Ορθόδοξο δηλαδή προκαταλαμβάνει το σωστό ή αληθές ως να εμπεριέχετε στην έννοια του πως στο διαόλο μπορεί να έχει σχέση με την επιστήμη που είναι συνεχής έρευνα πείραμα ανακάλυψη και ξανά και ξανά και ξανά με το χαζό τους Ωσανά και δεν μασάμε πλέον τα σανά σαν τότε που κάναμε το κορόιδο γιατί μας σκότωναν βλέπε Υπατία και τον άθλιο όχλο με τους καθοδηγητές του που τους αγιάσανε τους προσκυνάνε.
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυγνώμη
Λεόν
Αγαπητέ Λεόν, το ωσαννά μπορείς να το εκλάβεις σαν ένα είδος ΜΑΝΤΡΑΜ, το οποίο λειτουργεί θεραπευτικά και λυτρωτικά προς τις ψυχές των εκκλησιαζομένων.
ΑπάντησηΔιαγραφήΌσο για τα έκτροπα που οδήγησαν στον λιντσάρισμα της Υπατίας, από τον αμαθή όχλο, είναι κορυφαίο παράδειγμα της διαπάλης μεταξύ του φωτός και του σκότους. Η Υπατία εδώ ήταν η μάρτυς στο βωμό της αλήθειας υπέρ όλων των ανθρώπων.
Μην το συνδέεις όμως απευθείας και εξάγεις απόλυτα δυσάρεστα συμπεράσματα. Είναι γνωστό ποιοι υβρίζουν συστηματικά την Ορθοδοξία, αλλά μην αρχίσουμε να πετάμε λίθους εναντίον της, καθόσον σε αυτή βαφτιστήκαμε. Αυτό ισχύει για όλες τις θρησκείες. Αλλού είναι ο πραγματικός "εχθρός"
Σκοπός είναι να πολεμήσουμε τους δογματικούς σκοταδιστές και υλιστές που υπάρχουν σ΄αυτές.
Επίσης αν στον αντίλογο συμμετείχε και θεολόγος θα μπορούσε να αναφέρει αντίστοιχα παραδείγματα ωμοτήτων και από την άλλη πλευρά.
Δεν είναι όμως ο σκοπός αυτός, βρίθει το διαδίκτυο από παρόμοιες συζητήσεις και μάλιστα έντονες .
Αυτές είναι οι απόψεις μου και σ΄ευχαριστώ για την πρόκληση της συζήτησης.
Εκ διαμέτρου αντίθετος σε όλα όπως γνωρίζεις αλλά εδώ δεν πρέπει να γίνει τόπος αντιπαράθεσης.
ΑπάντησηΔιαγραφή