Χαρακτηριστικά του στρατηγικού ηγέτη

Ν. Λυγερός

Αν και πολλοί θεωρούν ότι ο ηγέτης πρέπει να είναι δίκαιος, το πρέπον είναι διαφορετικό, αλλιώς θα είχαμε μόνο και μόνο το χαρακτηριστικό του δικαστή, ενώ ξέρουμε ότι η στρατηγική εμπεριέχει τη νομική που εμπεριέχει την πραγματικότητα.

Μόνο που αυτή δεν είναι παρά μόνο το πρώτο στάδιο, το επόμενο είναι η πράξη και στη συνέχεια έχουμε το όραμα, που είναι μια μετα-στρατηγική οντότητα, μετά έχουμε την ουτοπία, που παράγει την επόμενη πραγματικότητα, και τελικά το αδιανόητο που είναι η πηγή έμπνευσης για τους εφευρέτες και τους ηγέτες που έχουν ευρηματικότητα. Σε αυτό το πλαίσιο είναι πιο κατανοητή η παράδοξη έκφραση περί του ηγέτη. Ο ηγέτης είναι αυτός που είναι στρατηγικά άδικος με όλους.

Μέσω του χρόνου μπορούμε να απορρίψουμε το παράλογο μιας απλοϊκής προσέγγισης. Όντως η φαινομενικά αδικία μπορεί να ενοχλεί αυτούς που κοιτάζουν, ενώ αυτοί που βλέπουν κατανοούν ότι πρόκειται για μια μετα-δικαιοσύνη. Με άλλα λόγια, ο ηγέτης προετοιμάζει την επόμενη πραγματικότητα που θα είναι δίκαιη. Και τα παραδείγματα του Μέγα Αλέξανδρου ή του Κολοκοτρώνη είναι χαρακτηριστικά.

Αν συνδυάσουμε αυτά τα δεδομένα με την ιεραρχία της τακτικής, του επιχειρησιακού, της στρατηγικής και της υψηλής στρατηγικής τότε μπορούμε να αντιληφθούμε την πολυπλοκότητα του παράδοξου σε σχέση με την ορθολογική σκέψη, αφού η υψηλή στρατηγική μπορεί να αναιρέσει όλο το προηγούμενο πλαίσιο λόγω της αναγκαιότητας. Με άλλα λόγια ο ηγέτης είναι εξωπραγματικός, διότι παράγει την επόμενη πραγματικότητα.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι δυνατόν να αναδείξουμε ένα υπέρ-νοούμενο του ηγέτη, το οποίο έχει άμεση σχέση με την στρατηγική. Και αυτό εκφράζεται με τον εξής νεολογισμό: στρατηγέτης. Η εξήγηση είναι απλή δίχως να είναι απλοϊκή. 

Το πρώτο σημείο είναι το εξής, τι είναι ένας ηγέτης δίχως στρατηγική; Απλώς ένας δικτάτορας, διότι δεν χρησιμοποιεί πια μια τέχνη του πολέμου που έχει επινοηθεί για τον αδύναμο που αντιμετωπίζει έναν ισχυρότερο αντίπαλο, γιατί θεωρεί ότι η ισχύς του είναι αυτονόητη. 

Έτσι δεν ακολουθεί πια αρχές, αφού είναι η αρχή που καθοδηγεί τα πάντα. Μια συνέπεια του πρώτου σημείου είναι το δεύτερο, δηλαδή τον εκφυλισμό της ανθρώπινης οντότητας, που προέρχεται από την επιρροή της εξουσίας πάνω στην ουσία.

Η θεσμική εξουσία δεν συμβαδίζει απαραίτητα με την ηγεσία αλλά περισσότερο με την αυθαιρεσία.

Ο στρατηγέτης δεν είναι αυθαίρετος διότι λειτουργεί με τους κανόνες της στρατηγικής και τις αξίες της υψηλής στρατηγικής. Έτσι, με αυτό το υπερ-νοούμενο μπορούμε να καθορίσουμε την ολότητα της πολυπλοκότητας του ηγέτη και έχουμε έναν ορισμό που εμπεριέχει την έννοια της αποτελεσματικότητας και της ανθεκτικότητας, έννοιες που σχετίζονται με τον στρατηγιστή και με τον στρατηγό.

Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να εκφραστούμε για την κοινή τομή χρησιμοποιώντας την έννοια του στρατηγέτη, που αποτελεί τον πυρήνα του ηγέτη και αναδεικνύεται στις πολεμικές φάσεις όπου δηλώνονται οι δυνατότητες που μετατρέπονται σε πραγματικότητες και μόνο για να έχουμε τα χαρακτηριστικά του στρατηγικού ηγέτη.