Τάξη και ανθρωπιά

Ακόμα και εκεί όπου όλα είναι αρχές και όρια, υπάρχουν άνθρωποι με αξίες. Ακόμα και μέσα στην ασφάλεια υπάρχει ο κίνδυνος της ανθρωπιάς. Οι ανθρώπινες σχέσεις δεν καθορίζονται από τις παρατάξεις ή τις συντεχνίες διότι δεν ανήκουν στο κοινωνικό πλαίσιο μα στην ανθρωπότητα.

Οι μαθητές είναι σπάνιοι και οι δάσκαλοι σπανιότεροι. Όμως οι καθηγητές και οι σπουδαστές δεν είναι το παν. Και ο σεβασμός δεν είναι μόνο ένα θέμα αρχών. Αποτελεί και μία αμφίδρομη αναγνώριση της αξίας του άλλου. Δεν είναι τυπικός αλλιώς παραμένει τεχνητός. Δεν είναι εύκολος αλλιώς θα ήταν άμεσος. Σ’ ένα χώρο όπου η θυσία είναι επάγγελμα, κοιτάζουμε το επάγγελμα και δεν βλέπουμε τη θυσία. Σ’ ένα χώρο όπου η αντίσταση είναι τόλμη, κοιτάζουμε την τόλμη και δεν βλέπουμε την αντίσταση.

Η Σχολή δεν είναι μόνο μία απαίτηση, συνιστά και ένα σύστημα αξιών. Οι αρχές είναι μέσον και όχι στόχος. Διότι δίχως ελευθερία σκέψης δεν παράγουμε ουσιαστικό έργο. Στην κοινή μας προσπάθεια να κατανοήσουμε τα γεγονότα μέσω της επινόησης της στρατηγικής, αντιμετωπίσαμε εμπόδια κοινωνικά, πολιτικά και γνωστικά. Όμως αυτές οι δυσκολίες που προσπεράσαμε μαζί για ν’ ανακαλύψουμε τα τεχνάσματα της διπλωματίας και την τέχνη της στρατηγικής, μας επέτρεψαν ν’ αναγνωρίσουμε και να εμβαθύνουμε τις σχέσεις μας με τους άγνωστους, τους άγνωστους στρατιώτες που λειτουργούν μόνοι τους μέσα σ’ ένα σύστημα που συχνά τους αφοπλίζει.

Με τη μύηση στη γνώση, οι άγνωστοι παίρνουν τη μορφή του συναγωνιστή που παλεύει για τα ίδια ιδανικά, που ξέρει τη δύναμη των αδυναμιών του, που απαιτεί τη συμπαράσταση του άλλου για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού. Οι διαμάχες του διαλόγου μάς εφοδιάζουν για τις μάχες της ζωής. Μέσω της συλλογικότητας και της ομαδικότητας, το σώμα αποκτά σκέψη. Δεν αντιπροσωπεύει πια κάθε σπουδαστής τη μονάδα του αλλά τη σκέψη μιας Σχολής που θέλει να δώσει και όχι να πάρει. Η ανάδειξη δεν αφορά μόνο την ατομική προσωπικότητα αλλά και την ικανότητα του συντονισμού των κινήσεων. Τα δάκτυλα δεν είναι πια μόνα τους. Ξέρουν ότι ανήκουν στο ίδιο χέρι που μπορεί να γίνει πυγμή για τους εχθρούς, χειραψία για τους συναγωνιστές, προστασία για τον ελληνικό λαό. Αυτό το χέρι, το ανθρώπινο χέρι είναι πλέον έτοιμο να παράξει το έργο της ζωής του διότι έχει ένα όραμα που ξεπερνά τα στρατηγικά δόγματα, τις παραταξιακές διαμάχες και τις πολεμικές συγκρούσεις. Βέβαια, δεν ανήκει ακόμα στην πραγματικότητα και παρουσιάζεται ως ουτοπικό για πολλούς.

Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι μόνο η ουτοπία παράγει πραγματικότητα. Είναι λοιπόν θέμα θέλησης. Όπως γράφει ο Επίκτητος, ο καθένας μπορεί να θεωρήσει τον εαυτό του ως ελεύθερο ή σκλάβο, όλα εξαρτώνται από τον ίδιο. Ο δάσκαλος δεν φυλακίζει το μαθητή μέσα στη σκέψη του, του δείχνει πού είναι η φυλακή της σκέψης. Το ίδιο κάνει και η Σχολή. Η Σχολή δεν είναι μόνο ένας θεσμός, είναι το όνομα στο οποίο απαντούν οι σπουδαστές της. Και ο ρόλος της είναι το έργο τους. Όπως οι αρχές της είναι οι αξίες τους. Αυτή είναι η ανθρωπιά μας.

Ν. Λυγερός